Son Dakika
Arguvan'ın etimolojik kökeni Ariyaca dile dayanır. Fakat bu isim daha çok İslamiyet sonrası telaffuzda değişim yaşamıştır.
Örneğin "Ar" ön eki ile Hitit ve Mitanni sonrası bölgemizde oldukça çok Ariyaca dil kökenli isim var. Artvin; Ardahan. Ardanuc, Arhavi, Ardeşen, Arcilappolis, Arabena gibi. Yine telaffuzda değiştirilerek kullanılan; Argios/Erciyes, Arga/Akçadağ, Ararat/Ağrı, Antolia/Anadolu, Emasia /Amasya, Kayzer/Kayseri, Meletî/Malatya vs. gibi yine Ariyaca dil kökenli pek çok isim var.
Kadim tarihten bu yana Arguvan'da; Hititler, Mitanniler, Hurriler, Kimmerler, İskitler, Med, Pers, Selefkos, Kürdler, Rumlar, Ermeniler ve Türkler yaşamıştır. Bugün Arguvan'da Kürdler ve Türkler bulunmaktadır.
Yukarıda sayılan Türkler dışında geçmişte binlerce yıl yerleşik halkların tamamı Aryan kültürlü halklardır. Haliyle yer isimleri daha çok Ariyaca dır. En yakın Bizans döneminde Arguvan adına; "Arangre" dendiğini, zamanla bölgedeki halkların buraya kendi dil telaffuzlarında "Arguvan" adını kullandıklarını görürüz.
Anadolu'da volkanik bölgelerde kadim isimlerin çoğu Ariyaca dilde "ateş" demek olan "Ar" ön eki ile başlar. Ayrıca Arguvan'ın volkanik Yama Dağlarının eteklerinde oluşu bu tanımı mantıklı kılıyor. Tıpkı geçmişte volkanik olan "Erciyes Dağı" gibi.
Buradan hareket ile etimolojik bir sorgulama yaparsak, mesela "Erciyes" eski Yunanca adı: “Argios; Yunanca isimlerin sonuna gelen "ios" takısını bu isimden kaldırırsak geriye: "Argi" kalır. Bu kelimenin Yunanca okunuşu: "Arci" dir.
Yani Türkçe dilde "ateş yeri" demek. Ariyaca dildeki "Arci" bu günkü Kürdçe dilde de “ateş yeri” demektir. Tıpkı Argisos adı gibi "Arguvan" adı da Aryanca kökenli olmakla birlikte anlam olarak "ateş yeri olanlar"; "Arangre/Arincgre -Okunuş" tanımını veriyor. Ayrıca bölgede yaşayan diğer Aryan kültürlü halklar olan; Kürdlerin ve Ermenilerin, yer isimlerinin sonlarında çoğulluk, iyelik ve sahiplik bildiren "van" takısını getirdiklerini biliyoruz.
“Arguvan” kelime kökeninin Ariyaca kültürlü dil olması onu günümüzde bölgede kültürel olarak bu kültürlü soydan gelen Kürdlerin sahiplenmesini kolaylaştırmıştır. Çünkü bu kelimeyi ilk kullanır görülen Mitanniler ve kısmen Hititler, diğer Aryan halkların ve Kürdlerin antik dönem bölgedeki kadim ortak kültürel atalarıdır.
Yine bu ismi ilk kullananların da Aryan kökenli oldukları bellidir. Onların bölgede devamcısı olan Romalılar ve Bizanslılar da Aryan kültürlü halklar oldukları için Arguvan ismini kullanmaya devam etmişlerdir. Fakat Kürdler, bölgedeki kadim yerleşikliği ve Aryan soylu kültürel kimliği ile kendi ata dili olan “Arguvan” adını sürekli korumuş görünürler.